segunda-feira, 27 de abril de 2009

Appendix Probi

***********

O Appendix Probi é uma listagem de 227 verbetes, cuja intenção seria a de corrigir os erros de grafia do Latim. Estima-se que foi escrito por volta do século III a.C. e seu autor é desconhecido (ou não, pois Probi = do Probo). Em todo caso, valeu a intenção de tentar manter a norma culta do Latim.

Mais para frente, farei algumas análises de mudança linguística, tomando um ou outro exemplo abaixo. Esta relação foi tirada do site da Universidade da Pennsilvania, que, por sua vez, tirou de uma publicação de 1922 chamada Sprachlicher Kommentar zur vulgärlateinischen Appendix Probi, de W. A. Baehrens.

Meio óbvio citar, mas lá vai: a forma correta é a que está à esquerda do
non.

porphireticum marmor non purpureticum marmur
tolonium non toloneum
speculum non speclum
masculus non masclus
vetulus non veclus
vitulus non viclus
vernaculus non vernaclus
articulus non articlus
baculus non vaclus
angulus non anglus
iugulus non iuglus
calcostegis non calcosteis
septizonium non septidonium
vacua non vaqua
vacui non vaqui
cultellum non cuntellum
Marsias non Marsuas
cannelam nun canianus
Hercules non Herculens
columna non colomna
pecten non pectinis
aquaeductus non aquiductus
cithara non citera
crista non crysta
formica non furmica
musivum non musum
exequiae non execiae
gyrus non girus
avus non aus
miles non milex
sobrius non suber
figulus non figel
masculus non mascel
lanius non laneo
iuvencus non iuvenclus
barbarus non barbar
equs non ecus
coqus non cocus
coquens non cocens
coqui non coci
acre non acrum
pauper mulier non paupera muli
carcer non car
bravium non brabium
pancarpus non parcarpus
Theophilus non Izophilus
monofagia non monofagium
Byzacenus non Bizacinus
Capse[n]sis non Capressis
catulus non catellus
[catulus non callus]
doleus non dolium
calida non calda
frigida non fricda
vinea non vinia
tristis non tristus
tersus non tertus
umbilicus non imbilicus
turma non torma
caelebs non celeps
ostium non osteum
Flavus non Flaus
cavea non cavia
senatus non sinatus
brattea non brattia
cochlea non coclia
cochleare non cocliarium
palearium non paliarium
primipilaris non primipilarius
alveus non albeus
glomus non glovus
lancea non lancia
favilla non failla
orbis non orbs
formosus non formunsus
ansa non asa
flagellum non fragellum
calatus non galatus
digitus non dicitus
solea non solia
calceus non calcius
iecur non iocur
auris non oricla
camera non cammara
pegma non peuma
cloaca non cluaca
festuca non fis
ales non
facies non fa
cautes non c
plebes non plevis
vates non vatis
tabes non tavis
suppellex non superlex
apes non apis
nubes non nubs
suboles non subolis
vulpes non vulpis
palumbes non palumbus
lues non luis
deses non desis
reses non resis
vepres non vepris
fames non famis
clades non cladis
Syrtes non Syrtis
aedes non aedis
sedes non sedis
proles non prolis
draco non dracco
oculus non oclus
aqua non acqua
alium non aleum
lilium non lileum
glis non iris
delirus non delerus
tinea non ti
exter non extraneus
clamis non clamus
vir non vyr
virgo non vyrgo
virga non vyrga
occasio non occansio
caligo non calligo
terebra non telebra
effeminatus non imfimenatus
botruus non butro
grus non gruis
anser non ansar
tabula non tabla
puella non poella
balteus non baltius
fax non facla
vico capitis Africae non vico caput Africae
vico tabuli proconsolis non vico tabulu proconsulis
vico castrorum non vico castrae
vico strobili non vico trobili
teter non tetrus
aper non aprus
amycdala non amiddula
faseolus non fassiolus
stabulum non stablum
triclinium non triclinu
dimidius non demidius
turma non torma
pusillus non pisinnus
meretrix non menetris
aries non ariex
pe non pessica
dysricus
opobalsamum non ababalsamum
mensa non mesa
raucus non ra[u]cus
auctor nun autor
auctoritas non autoritas
ip non ip
linteum non lintium
a< > non < >a
terraemotus non terrimotium
noxius non noxeus
coruscus non scoriscus
tonitru non tonotru
passer non passar
anser non ansar
hirundo non herundo
obstetrix non ops
capitulum non capiclum
noverca non novarca
nurus non nura
socrus non socra
neptis non nepticla
anus non anucla
tondeo non detundo
rivus non rius
imago non < >
pavor non paor
coluber non colober
adipes non alipes
sibilus non sifilus
frustum non frustrum
plebs non pleps
garrulus non garulus
parentalia non parantalia
caelebs non celeps
poples non poplex
locuples non locuplex
robigo non rubigo
plasta non blasta
bipennis non bipinnis
hermeneumata non erminomata
tymum non tumum
strofa non stropa
bitumen non butumen
mergus non mergulus
myrta non murta
zizipu(s) non zizup(u)s
iunipirus non (iu)niperus
tolerabilis non toleravilis
basilica non bassilica
tribula non tribla
viridis non virdis
constabilitus non constab[i]litus
Sirena non Serena
musium vel musivum non museum
labsus non lapsus
orilegium non orolegium
hostiae non ostiae
Februarius non Febrarius
clatri non cracli
allec non allex
rabidus non rabiosus
tintinaculum non tintinabulum
Adon non Adonius
grundio non grunnio
vapulo non baplo
necne non necnec
passim non passi
numquit non nimquit
numquam non numqua
nobiscum non noscum
vobiscum non voscum
nescioubi non nesciocobe
pridem non pride
olim non oli
adhuc non aduc
idem non ide
amfora non ampora

- Darini

3 comentários:

Camila Téo disse...

Darini, boa tarde, tudo bem contigo?
Gostei do seu post referente ao Appendix probi, desejo apenas fazer uma correção.
Embora Probi seja = a do Probo, não foi Marco Valério Probo o autor das correções.
Até hoje não se sabe quem escreveu isso numa edição do livro de Marco Valério, entitulado ARS MINOR (Sec I d.C.) e passou a ser publicado posteriormente com a lista de correções.
Um abraço

Darini, o Valente disse...

Oi, Camila.

Obrigado pela correção. Realmente, das fontes que pesquisei (não sou nenhum acadêmico ou catedrático no assunto - apenas me atrevo a dar pitacos sobre as coisas da língua), todas dão a entender (com 100% de "certeza") que Probo foi o autor do Appendix, por isso postei desta forma.

Agradeço pela participação! ;)

Abraços.

Gyannini Jácomo disse...

Darini, parabéns pelo trabalho
meus estudos são acerca do início do soneto na península itálica e me valeu bastante seus escritos e sua bibliografia.
não pare nunca.